Angst
‘Het grootste lijden is het lijden dat je vreest’ is een bekende tegeltjeswijsheid over angst. Wat is dit lijden dat je vreest? We vrezen naar mijn idee vele zaken. Hier een greep: dat iemand je ontvalt, dat je geen baan meer hebt, dat je moet verhuizen, een slechte beoordeling, een mogelijke afgang bij een presentatie, dat je iets niet kunt, dat je verlaten wordt, een conflict, geweld, zelf niet goed genoeg te zijn et cetera. Het bijzondere hierbij is dat we de angst al voelen voordat zich de werkelijke beangstigende situatie aandient. Zo kun je ’s avonds lekker knus in bed liggen naast je partner en toch één of andere vorm van angst ervaren. Terwijl daar op dat moment geen reden voor is. M.a.w. er is op het moment waarop je de angst ervaart geen echte dreiging van bijvoorbeeld een leeuw. Je zou kunnen zeggen dat we ons deze angst zelf aandoen. Ik noem dat ‘vrees’-angst. Natuurlijk kan een aankomende situatie mogelijk dreigend zijn. Echter jouw reactie op deze mogelijke situatie creëer je zelf. Uiteraard kies je deze reactie niet bewust. Het is meer iets dat je overkomt. Je raakt verwikkelt in een achtbaan van emoties en gedachten. Je voelt onrust in je buik en krijgt daar bijbehorende gedachten bij die op hun beurt de onrust in je buik verder aanwakkeren enzovoorts. Voor je het weet lig je uren wakker.
Vluchten of vechten
Er zijn wat mij betreft twee alternatieven om met je ‘vrees’-angst om te gaan. De eerste, en meest bekende, is dat je je reactie in jezelf wordt. Je wordt dan een uitvloeisel van jouw achtbaan. Voor de een is dit ‘vluchten’ en voor de ander is dat ‘vechten’ in een specifieke situatie. Onder ‘vluchten’ versta ik alle activiteiten om je zelf af te leiden van wat er in je zelf speelt. Denk aan tv gaan kijken, hardlopen, snoep of vettig eten, alcohol of andere drugs, tabletten, smartphonen et cetera. Bij ‘vechten’ probeer je juist controle te krijgen: controle over jezelf door bijvoorbeeld nog harder te werken of door actief je gedachten te beïnvloeden middels omdenken of affirmaties; controle over de ander door manipulatie of gezag of controle over de situatie door zaken en dingen naar je hand te zetten.
Hoewel beide reacties door en door menselijk zijn, bieden ze geen soelaas. Door te ‘vluchten’ raakt je immers steeds verder van je zelf verwijderd en ‘vechten’ roept haar gelijke op in haar omgeving. Angst is zogezegd niet voor niets een slechte raadgever. Het brengt jou of de omgeving, en dan uiteindelijk weer jezelf, weinig goeds.
Het alternatief
De tweede manier om met je ‘vrees’-angst om te gaan is deze angst bewust toe te laten. Dit vergt van jou de tegenwoordigheid van geest om je eigen angst op heterdaad te betrappen in plaats van haar te worden. Betrappen doe je door je gewaar te zijn van wat je voelt en deze op dat moment te doorvoelen en/of met iemand te delen. Door erbij te zijn als je angst ervaart, zie je je eigen achtbaan in. En op het moment dat je je achtbaan inziet ben je haar en haar uitingsvorm niet. Telkens als je je eigen achtbanen betrapt boeten ze aan kracht in en ontstaat er ruimte. Ruimte voor je persoonlijk leiderschap waarmee toekomstige ‘vrees’- angsten steeds makkelijker de baas bent. Én des te meer je je ‘vrees’-angst de baas bent, des meer het vertrouwen ontstaat dat je adequaat en afgestemd zult handelen als zich ooit een daadwerkelijke beangstigende situatie zich voordoet in het NU.
(Je kunt meer lezen over het ontmantelen van je eigen achtbanen in mijn boek Passie in Bedrijf. De weg ernaartoe)