Onderstroom
Een aantal weken terug plaatste @Inge Mink een artikel met als titel ‘Waarom we de onderstroom in teams met rust moeten laten’. Een gewaagd stuk dat de nodige reacties opriep bij veel mensen. Gewaagd omdat het nogal indruist tegen waar veel teamcoaches met teams aan werken. Ook ik, als teamcoach, kan wel tien redenen, die behoorlijk hout snijden, plaatsen tegenover dit artikel. Ik vond het artikel echter ook verrijkend. Leuk en interessant om te lezen hoe iemand anders tegen zaken aankijkt. En vooral ook leerzaam om te zien wat er gebeurt in mijn eigen onderstroom. Deze laatste definieer ik hier voor het gemak als het (on)bewuste wereldmodel dat je (on)bewust hanteert als je naar de wereld kijkt. Hierin zitten dus aannames, waarden en normen over hoe de wereld functioneert of zou moeten functioneren. Ook bevat zij de filters waardoor je de wereld waarneemt en de dus de kaders hoe de wereld te interpreteren.
Mijn wereldmodel
Wat gebeurde er dan in mijn onderstroom? Het eerst dat ik dacht was: hoe kan iemand met zo’n absurde stelling zo veel aandacht krijgen? Een logische reactie voor iemand die graag mensen begeleid meer bewustzijn te ontwikkelen in hun automatische en onbewuste gedrag. Daarbij kwam dan ook een stukje jaloezie om de hoek kijken. Ik blog zelf al jaren, maar zulke kijkcijfers heb ik nooit gehaald. Tegelijkertijd voelde ik de drang om de stelling te weerleggen. Het staat namelijk haaks op mijn wereldmodel. In mijn wereldmodel zijn wij als mensen onderweg naar meer innerlijke vrijheid. Om die vrijheid te verkrijgen zullen we ons bewust moeten worden van alles dat we eigenlijk automatisch en veelal onbewust doen. En om daar achter te komen zullen we onszelf bloot moeten geven. Zo dat we kunnen zien waar onze eigen blinde vlek is en anderen te helpen inzien waar die van hun is. (Iets waar ik niet alleen anderen in begeleid maar vooral ook in mijn eigen leven mee bezig ben.) Een mooi bijproduct – voor organisaties vaak primair – is dat benodigde openheid en sfeer van kwetsbaarheid ervoor zorgt dat mensen hun nek uitsteken, initiatief nemen, menselijke verbinding ontstaat en uiteindelijk resultaten verbeteren.
of-of vs en-en
Is mijn wereldmodel beter of slechter dan dat van haar? Eerlijk gezegd ken ik haar ‘wereldmodel’ niet. Ik zie alleen de woorden in de bovenstroom. Nu kunnen we natuurlijk over elkaar heen gaan buitelen en elkaar vertellen hoe en waarom de ander het niet bij het rechte eind heeft. Alsof er een absolute waarheid zou bestaan. Wat er dan in mijn onderstroom gebeurd is dat ik willens en wetens mijn eigen wereldmodel, waarmee ik me identificeer, wil verdedigen. Want, wie ben ik als mijn wereldmodel niet klopt? Wat het artikel van Minke mij brengt is wederom de bewustwording van deze identificatie. Ik ben meer en dieper dan alleen dat wereldmodel. Op het moment dat ik dat voel kan ik vertrouwd zijn met mijn wereldmodel en er tegelijkertijd kritisch naar kijken. Dat voelt voor mij als innerlijke vrijheid.
Synergie
Het artikel van Minke roept de directe vraag op: moet je de onderstroom nu wel of niet bespreekbaar maken? Mijn mening is dat het antwoord zeer afhankelijk is van het probleem of doel van het team én van degene die dit bespreekbaar maakt. Ik denk namelijk dat je effectiviteit maar ook je geluksbeleving sterk afhankelijk is van de combinatie tussen ‘waar je voor staat’, ‘waar je goed in bent (je talenten)’ en wat je daadwerkelijk doet in de praktijk. Als die op een lijn liggen dan kun je spreken van synergie. Met andere woorden: dan breng je iets extra’s, iets diepers. Verschillende mensen bereiken dit punt dus op verschillende manieren. Waar de beelden en ideeën van anderen mij bij helpen is is deze synergie te laten stromen en bewegen. Het gevaar is namelijk een timmerman te zijn die overal een spijker inziet.
Wil je meer weten wat het belang van kwetsbaarheid en openheid is in groepen? Lees dan mijn boek Passie in Bedrijf. De weg ernaartoe. De E-book versie is gratis te verkrijgen via de gratis productenpagina op mijn website.
ps Dit is de overigens de eerste keer dat ik het woord onderstroom gebruik. Meestal werk ik met wat er aan problemen of uitdagingen voor handen is.